Aphasia chinetso chemutauro kubva pakuomerwa nekuwana mazwi kusvika pakurasikirwa kwakakwana kwekugona kutaura. Inokonzereswa nekukuvara kwehuropi kunokonzerwa muzviitiko zvakawanda nesitiroko. Kudzoreredza kunoenderana nekuoma kwekukuvara.

Chii chinonzi aphasia

Aphasia izwi rekurapa kumunhu akarasikirwa nekwaniso yekushandisa kana kunzwisisa mutauro wavo. Zvinoitika kana huropi hwakuvara, kazhinji nechirwere.

Mhando dzakasiyana dzeaphasia

Iko kune kazhinji maitiro maviri eaphasia:

1. Anonzwisisika aphasia: Munhu wacho anonetseka kunzwisisa chirevo kunyangwe achigona kutaura zviri nyore.
2. Asina-fluent aphasia: munhu wacho anonetseka kuzviratidza, kunyangwe kuyerera kuri kwakajairika.

Aphasia wepasi rose

Iyo ndiyo yakakomba fomu yeaphasia. Zvinoguma nekukuvara kwakakura kunzvimbo dzemitauro yehuropi. Murwere haakwanise kutaura kana kunzwisisa mutauro unotaurwa kana kunyorwa.

Broca's aphasia, kana isiri fluent aphasia

Iyo zvakare inonzi "isiri fluent aphasia", Broca's aphasia inozivikanwa nekunetsekana kutaura, kutumidza mazita, kunyangwe munhu akabatwa anogona zvikuru kunzwisisa zviri kutaurwa. Ivo kazhinji vanoziva kuoma kwavo mukutaurirana uye vanogona kunzwa vakashungurudzika.

Aphasie de Wernicke, kana aphasie fluente

Zvakare inonzi "inonzwisisika aphasia," vanhu vane rudzi urwu rweaphasia vanogona kuzvitaura asi vanonetseka kunzwisisa zvavari kutaura. Vanotaura zvakawanda, asi mazwi avo haana musoro.

Anomic aphasia

Vanhu vane rudzi urwu rweaphasia vane dambudziko rekutumidza mazita zvinhu. Ivo vanokwanisa kutaura nekushandisa zviito, asi havagone kurangarira mazita ezvimwe zvinhu.

Zvinokonzera aphasia

Chikonzero chakanyanya kukonzera aphasia ndeye Kurohwa (Stroke) yeschemic (kuvharika kweropa) kana hemorrhagic (kubuda ropa mutsinga yeropa) kwakatangira. Mune ino kesi, aphasia inoonekwa kamwe kamwe. Sitiroko inokanganisa nzvimbo dzinodzora mutauro uri kuruboshwe hemisphere. Zvinoenderana nehuwandu, vangangoita makumi matatu muzana evanopona sitiroko vane aphasia, ayo mazhinji ezviitiko ari sitiroko sitiroko.

Chimwe chikonzero cheaphasia chinotangira ku dementia iyo inowanzo kuzviratidza mukufambira mberi kwemitauro mitauro uye inonzi "yekutanga inofambira mberi aphasia". Inowanikwa mune varwere vane chirwere cheAlzheimer kana frontotemporal dementias. Kune matatu akasiana mafomu epakutanga kufambira mberi aphasia:

• inofambira mberi inonzwisisika aphasia, inozivikanwa nekudzikira kwekunzwisisa kwemazwi.
• inofambira mberi logopenic aphasia, inozivikanwa nekuderera kweshoko kugadzirwa uye kunetseka kuwana mazwi;
• inofambira mberi isiri-inotsvedzerera aphasia, inozivikanwa zvakanyanya nekuderera kwekugadzirwa kwemitauro.

Dzimwe mhando dzekukuvara kwehuropi dzinogona kukonzera aphasia senge kushungurudzika kwemusoro, bundu rehuropi, kana hutachiona hunokanganisa huropi. Muzviitiko izvi, aphasia inowanzoitika pamwe nemamwe marudzi ematambudziko ekuziva, senge matambudziko ekurangarira kana kuvhiringidzika.

Dzimwe nguva zvikamu zvenguva pfupi zveaphasia zvinogona kuitika. Izvi zvinogona kukonzerwa nemagraines, kugwinha, kana kurwisa ischemic kurwisa (TIA). AID inoitika kana kuyerera kweropa kuchinge kwakadzivirirwa kwenguva pfupi munzvimbo yeuropi. Vanhu vakave neTIA vane njodzi yakawedzera yekurohwa sitiroko munguva pfupi inotevera.

Ndiani anonyanya kubatwa?

Vakwegura ndivo vanonyanya kubatwa nekuti njodzi yekurohwa, tumota uye neurodegenerative hosha zvinowedzera nezera. Nekudaro, inogona kukanganisa vadiki uye kunyangwe vana zvakanyanya.

Kuongororwa kweafasia

Kuongororwa kweaphasia kuri nyore kuita, nekuti zviratidzo zvinowanzoonekwa nekukurumidza zvichitevera sitiroko. Zvinokurumidza kubvunza kana munhu aine:

• kuomerwa kutaura kusvika pakuti vamwe havazvinzwisise
• kunetseka kunzwisisa chirevo kusvika pakuti munhu wacho haanzwisise zviri kutaurwa nevamwe
• kunetseka kurangarira mazwi;
• kuverenga kana kunyora matambudziko.

Kamwe aphasia yaonekwa, varwere vanofanirwa kuongorora uropi, kazhinji a kufungidzira kwemagineti resonance (MRI), kuti uone kuti ndeapi mativi ehuropi akakuvara uye kuti kukuvara kwakanyanya sei.

Muchiitiko cheaphasia inoonekwa nekukasira, iyo mhaka inowanzo kuve sitiroko sitiroko. Murwere anofanirwa kurapwa mukati memaawa uyezve kuongororwa.

Electroencephalography (EEG) inogona kudikanwa kuti uone kana chikonzero chacho chisiri pfari.

Kana iyo aphasia ichioneka nekunyengera uye zvishoma nezvishoma, kunyanya kune vakwegura, munhu aigona kufungidzira kuvapo kwechirwere cheeurodegenerative senge chirwere cheAlzheimer kana chikuru kufambira mberi aphasia.

Bvunzo dzinoitwa nachiremba dzichaita kuti zvikwanise kuziva kuti ndeapi mativi emutauro akakanganiswa. Iyi bvunzo ichaongorora kugona kwemurwere ku:

• Nzwisisa uye shandisa mazwi nenzira kwayo.
• Kudzokorora mazwi akaoma kana zvirevo.
• Kunzwisisa kutaura (semuenzaniso kupindura hongu kana kwete mibvunzo).
• Verenga nekunyora.
• Gadzirisa mapuzzle kana matambudziko eshoko.
• Tsanangura zviitiko kana kutumidza zvinhu zvakajairika.

Evhangeri uye com? Plications zvinogoneka

Aphasia inokanganisa mhando yehupenyu nekuti inodzivirira kutaurirana kwakanaka uko kunogona kukanganisa chiitiko chehunyanzvi nehukama. Zvipingamupinyi zvemutauro zvinogona zvakare kukonzera kushushikana.

Vanhu vane aphasia vanogona kudzidzira kutaura kana kumbotaura kune imwe nhanho.

Iyo mikana yekudzoreredza nekuomarara kweafasia iyo pachayo inoenderana ne:

• chikamu chakakanganisika cheuropi,
• kukura uye chikonzero chekukuvara. Iko kuomarara kwekutanga kweaphasia chinhu chakakosha kusarudza kufungidzira kwevarwere vane aphasia nekuda kwesitiroko. Uku kuomarara kunoenderana nenguva iri pakati pekurapwa uye kutanga kwekukuvara. Iyo ipfupi nguva yacho, zvirinani kupora kuchave.

Mukurohwa kana kushungurudzika, aphasia inononoka, nekupora kunogona kuve chikamu (semuenzaniso, murwere anoramba achivhara mamwe mazwi) kana kuzara zvizere.

Kudzoreredza kunogona kuzadzikiswa apo kugadzirisa kunoitwa nekukurumidza apo zviratidzo zvinowoneka.